องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษ เพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน)

“น่านเน้อเจ้า” จากผ้าทอลายน้ำไหล สู่ความร่วมสมัยที่สวมใส่ได้

     จังหวัดน่านเป็นแหล่งผลิตผ้าทอที่มีลวดลายสวยงามและเป็นเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร โดยเฉพาะผ้าทอโบราณลายน้ำไหล ที่สืบสานมาจากวัฒนธรรมของชาวไทลื้อในดินแดนสิบสองปันนา ประเทศจีน ที่อพยพเข้ามาอยู่ในไทยตั้งแต่ พ.ศ. 2379 เจ้าหลวงเมืองล้าเป็นผู้นำกลุ่มชาวไทลื้อเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ที่บ้านหนองบัว บ้านต้นฮ่าง บ้านดอนมูล อำเภอท่าวังผา จังหวัดน่าน การเข้ามาของกลุ่มชาวไทลื้อได้นำเอาประเพณีวัฒนธรรมที่เป็นอัตลักษณ์ของตนเองเข้ามาเผยแพร่ หนึ่งในนั้นคือ ผ้าทอลายน้ำไหล ซึ่งเป็นศิลปะการทอผ้าด้วยมือ โดยเริ่มต้นทอผ้าครั้งแรกที่บ้านหนองบัว หมู่บ้านของชาวไทลื้อเชื้อสายเมืองล้า

     จุดเด่นของผ้าทอลายน้ำไหลแบบดั้งเดิม มีลักษณะเป็นเกลียวคลื่น ลักษณะคล้ายกับขั้นบันได มองดูเหมือนกับสายน้ำที่กำลังไหลเป็นทางยาว ซึ่งในปัจจุบันได้มีการสร้างสรรค์ลวดลายใหม่ๆ เพิ่มขึ้น โดยการพลิกแพลงจากลายน้ำไหลที่เป็นฉบับดั้งเดิม อาทิ ลายน้ำไหลหยดน้ำ เพื่อให้ได้ลายผ้าที่ดูมีชีวิต มีมิติ มีความร่วมสมัย และอ่อนช้อยมากยิ่งขึ้น ผ้าทอลายน้ำไหลหยดน้ำ ได้รับการสร้างสรรค์โดย “โฮงเจ้าฟองคำ” ซึ่งเป็นจุดทอผ้าในเขตเมือง และเป็นการกลั่นกรองความคิดร่วมกันของคนในครอบครัว  ว่ากันว่า ต้องใช้เวลาทอนานถึง 22 วัน เนื่องจากไม่มีแบบหรือแพทเทิร์น โดยลายผ้าดังกล่าว ทางโฮงเจ้าฟองคำจะทำการจำหน่ายเป็นผืนใหญ่ประมาณ 2 เมตร 
     ปัจจุบัน ผ้าทอลายน้ำไหลหยดน้ำ วางจำหน่ายภายใต้แบรนด์ “น่านเน้อเจ้า” แบรนด์ผ้าทอพื้นเมืองที่เกิดจากการสนับสนุนขององค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. ร่วมกับกลุ่มสตรีในชุมชนต่างๆ ตลอดจนผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายด้าน ที่ร่วมกันพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าทอพื้นเมือง และสร้างมาตรฐานให้กับแบรนด์ ส่งผลให้แบรนด์ “น่านเน้อเจ้า” ได้รับรางวัล PATA Gold Award 2020 ประเภท Women Empowerment Initiative จากสมาคมการท่องเที่ยวแห่งเอเชียแปซิฟิก
     อย่างไรก็ตาม แบรนด์ “น่านเน้อเจ้า” ยังมีผลิตภัณฑ์ผ้าทอลวดลายต่างๆ ที่เป็นฝีมือของแม่บ้านในชุมชนอื่นๆ ของจังหวัดน่าน อาทิ ลายบ่อสวกของกลุ่มซาวหลวง เป็นลายจากปากไหเคลือบโบราณอายุกว่า 700 ปี และเป็นที่เชื่อกันว่าผ้าลายบ่อสวกจะนำความมั่งคั่งรุ่งเรืองมาให้แก่ผู้สวมใส่ ผ้าทอลายดาวล้อมเดือนของกลุ่มนาปง ผ้าทอลายตาโก้งของกลุ่มบ้านเชียงราย ที่มีความเท่เก๋อยู่ในตัว จึงสามารถใช้ได้ทั้งชายและหญิง ถูกสร้างสรรค์เป็นชิ้นงานกระเป๋าใส่เหรียญขนาดกะทัดรัด และผ้าคลุมเตียงผืนใหญ่ 
   

     สำหรับผู้สนใจที่อยากร่วมสนับสนุนความตั้งใจและสืบสานวัฒนธรรมผ้าทอของชาวน่าน สามารถอุดหนุนผลิตภัณฑ์แบรนด์ “น่านเน้อเจ้า” ได้ภายในงานถนนคนเดินที่จังหวัดน่าน หรือที่โรงแรมน่านบูติค โรงแรมสวัสดีล้านนา โรงแรมเวียงแก้ว และโรงแรมริสาลินีสปา & รีสอร์ท หรือสอบถามผ่านช่องทาง Facebook : น่านเน้อเจ้า